04
февраль
2025
Сөйлеуді дамыту (Родителям кеңес)
Сөйлеуді дамыту (Родителям кеңес)
Сөйлеу – баланың психикалық дамуының басты көрсеткіші, себебі онда сәбидің барлық жетістіктері мен проблемалары көрініс табады.Сөйлеудіңдамуындағыарттақалушылықтыңбіріншіжәнебастысебебібаланыңөзата-анасыменжеткіліксізқарым-қатынасыболыптабылады. Көптегената-аналарөзініңжұмысбастылығынажәнешаршайтындығынабайланыстыөзбалаларыменсөйлесугеуақыттарыжоқжәне оны қаламайды. Екіншісебепкейбалалардыңата-анасыныңүйдебаламенбасқатілдесөйлесуіболыптабылады.Баламенәртүрлі «бө-бөнемесе «нәм-нәм» деп бала «бала сөздерімен» сөйлеспеукерек. Баламенсөйлескенкездеоныңназарынсөздердіңартикулляциясынааударып, баланыңсөздердітүсініктіетіпайтуынақолжеткізеотырып, жекелейсөздердідәлжәнеанықайтукерек.Дербес «бала сөздерін» «түсінбеукерек», оныңқажеттізаттардыңатауындұрысайтуғакөтермелеп, оныңалдынасөйлеуміндетінқоюкерек.
Сөйлеуүшінтағы да бірмаңыздыкедергібаланыңжоғарыырықсыздығы мен ересекадамғақатыстысезімталболмауыныңболуымүмкін. Мұндайбалалар аса белсенді, елгезек, олар «бас ауғанжағына» шауыпжүредіжәнеіс-әрекетіншоғырландыраалмайды. Оларөздерінеайтылғаната-анасыныңсөзінестігендейболады, бірақоғанназараудармайды. Тіптіоларөздерініңқарсылығынайрықшакөрсетеді- ата-анасынақарапемес, басқажаққабұрылыпайғайлайды.Мұндайжағдайда, ата-аналарғаеңалдыменнегізіндесәбименэмоционалдықбайланысы бар ойындар мен сабақтарғақайтыпкелукерек. Бұлбасынанмейірімменсипау, оны атыменатамау, «Саусақтардысанау» т.с.сқарапайымсәбиойындары да болуымүмкін.Баланыдыбыстыдұрысайтуғаүйрететінсабақтар 3-4 жастағыбалалардыңсөйлеуіндамытудағыжетекшібағыт болу керек.Артикуляциялық аппараты дамытуүшін «тілгеарналғангимнастиканықолданупайдалы,Бесжасқақарайбаланыңсөйлеуітолыққалыптасады, олұзақжәнесоншалықтыкүрделісөйлемдерқұраалады, көргеніжәнеестігенітуралыкөпжәне бар ынтасыменайтады.Сәбидіңсөйлеуітолыққанды даму үшін, ата-аналарбұлүдеріскебастыназараударуқажет. Ата-аналардыңөздері, барлықдыбыстардыңнақтыартикуляциясымендұрыссөйлейбілулерікерек.Бала сөйлеген кезде оның асығыстығын басу үшін, балаға жаңылтпаш айтқызып үйретіңіз.
Сөйлеу – баланың психикалық дамуының басты көрсеткіші, себебі онда сәбидің барлық жетістіктері мен проблемалары көрініс табады.Сөйлеудіңдамуындағыарттақалушылықтыңбіріншіжәнебастысебебібаланыңөзата-анасыменжеткіліксізқарым-қатынасыболыптабылады. Көптегената-аналарөзініңжұмысбастылығынажәнешаршайтындығынабайланыстыөзбалаларыменсөйлесугеуақыттарыжоқжәне оны қаламайды. Екіншісебепкейбалалардыңата-анасыныңүйдебаламенбасқатілдесөйлесуіболыптабылады.Баламенәртүрлі «бө-бөнемесе «нәм-нәм» деп бала «бала сөздерімен» сөйлеспеукерек. Баламенсөйлескенкездеоныңназарынсөздердіңартикулляциясынааударып, баланыңсөздердітүсініктіетіпайтуынақолжеткізеотырып, жекелейсөздердідәлжәнеанықайтукерек.Дербес «бала сөздерін» «түсінбеукерек», оныңқажеттізаттардыңатауындұрысайтуғакөтермелеп, оныңалдынасөйлеуміндетінқоюкерек.
Сөйлеуүшінтағы да бірмаңыздыкедергібаланыңжоғарыырықсыздығы мен ересекадамғақатыстысезімталболмауыныңболуымүмкін. Мұндайбалалар аса белсенді, елгезек, олар «бас ауғанжағына» шауыпжүредіжәнеіс-әрекетіншоғырландыраалмайды. Оларөздерінеайтылғаната-анасыныңсөзінестігендейболады, бірақоғанназараудармайды. Тіптіоларөздерініңқарсылығынайрықшакөрсетеді- ата-анасынақарапемес, басқажаққабұрылыпайғайлайды.Мұндайжағдайда, ата-аналарғаеңалдыменнегізіндесәбименэмоционалдықбайланысы бар ойындар мен сабақтарғақайтыпкелукерек. Бұлбасынанмейірімменсипау, оны атыменатамау, «Саусақтардысанау» т.с.сқарапайымсәбиойындары да болуымүмкін.Баланыдыбыстыдұрысайтуғаүйрететінсабақтар 3-4 жастағыбалалардыңсөйлеуіндамытудағыжетекшібағыт болу керек.Артикуляциялық аппараты дамытуүшін «тілгеарналғангимнастиканықолданупайдалы,Бесжасқақарайбаланыңсөйлеуітолыққалыптасады, олұзақжәнесоншалықтыкүрделісөйлемдерқұраалады, көргеніжәнеестігенітуралыкөпжәне бар ынтасыменайтады.Сәбидіңсөйлеуітолыққанды даму үшін, ата-аналарбұлүдеріскебастыназараударуқажет. Ата-аналардыңөздері, барлықдыбыстардыңнақтыартикуляциясымендұрыссөйлейбілулерікерек.Бала сөйлеген кезде оның асығыстығын басу үшін, балаға жаңылтпаш айтқызып үйретіңіз.